Kağıt üzerinde zengin görünmek

Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH) gelir açısından bakıldığında Türkiye’nin kişi başı düşen gelir açısından dünyadaki oldukça gerilerdeyiz. En azından Avrupa ülkelerinin büyük bir çoğunluğunun çok gerisindeyiz.

Gelirimizin düşük olması , mal ve hizmet fiyatlarının ucuz olmasını da sağlıyor.Toplu taşıma veya meyve/sebze Avrupa ülkelerine göre çok daha ucuzdur. (€ olarak bakıldığından tabii ki) Bunu şöyle ifade edecek olursak, Almanya ‘da emekli olan biri, parasını Alanya’da harcarsa Almanya’ya göre çok daha konforlu bir hayatı olacağını söyleyebiliriz.

Satınalma Gücü Paritesi 

Ekonomistler bu farkların hesaplamalarda karmaşa yaratabildiğini görüp bu farkları gidermeyi düşünmüşler. Bu farklılıkları gidermek için “Satınalma Gücü Paritesine” göre hesaplama yöntemi uygulanmaktadır. Buna göre ülkeleri sıraladığımızda “Satınalma Paritesine Göre” bakıldığnda Türkiye 13.ekonomi olduğu görülüyor. Bu sadece kendimizi iyi hissetmek için bizlerin uydurduğu bir şey değil. Uluslarası fiyat farkları için yapılan bu çalışmanın sonucu olarak görmek lazım.

Kaynak:IMF(ekim 2017)

Avrupa’da hangi seviyedeyiz?

Avrupa da ise 5.büyük ülke konumundayız. Bu ekonomik büyüklüğün, harcama durumunda ne kadar mal ve hizmet alacağının karşılaştırılmasıdır.

SGP amacı nedir nasıl hesaplanır?

Satın alma Gücü Paritesi (SGP), ülkeler arasındaki fiyat  farklılıklarını ortadan kaldırarak, farklı para birimlerinin satın alma güçleri arasında bir değişim oranıdır. SGP, belirli bir mal ve hizmet sepetinin satın alınabilmesi için gereken ulusal para tutarlarının oran şeklinde hesaplanmış şeklidir. Bu oran kullanılarak farklı para birimlerine dönüştürülen harcamalar, satın alınan mal ve hizmet hacmindeki farklılıkları yansıtarak, ülkeler arasında gerçek anlamda karşılaştırılabilir veriler sağlamaktadır.

SGP en basit şekilde, iki ülkede aynı tanıma sahip bir ürünün fiyat oranı şeklinde hesaplanır. Örneğin, 1 kg çayın fiyatı Türkiye’de 15 TL, ABD’de 20 Dolar ise; çay için 1 ABD Dolarının Satın alma Gücü Paritesi;olarak hesaplanır. Bu değer, çay için ABD’de ödenecek her bir dolara karşılık Türkiye’de 0,75 TL ödeneceği anlamını taşımaktadır. Bu oran kullanılarak mevcut bir para ile ABD’de ve Türkiye’de satın alınabilecek çay miktarının karşılaştırılması sağlanır.

SGP tek bir ürün için değil, piyasada yer alan mal ve hizmetlerin genelini kapsayan GSYH(Gayri safi yurtiç ihasıla) ve harcama bileşenleri için de hesaplanmaktadır.

Bu yüzden gayrı safi yurt içi hasıla hesaplarında döviz kullanımı($) ile satın alma paritesi kullanımı arasında farklılıklar çıkmaktadır. Dünya Bankası verilerine göre  1990 ve 2016 yıllarının kişi başı milli gelir verilerini bazı ülkeler için yandaki tabloda görebilirsiniz.

Dövizle paranın satın alabileceği miktar gösterilirken, yani Türkiye’de 2016 da 3,035 milyar TL olan GSYH değeri ile alınabilecek 841 milyar $ olması beklenirken, satın alma paritesine göre GSYH 2133 milyar $ olacağı hesaplanmıştır.Yani $ doları olarak hesaplarken kişi başı 10,434 $ kazancımız olduğunu söylerken, satın alma paritesine göre ise 24,412$ seviyelerine çıkmış olmaktadır.

Satın alma gücü paritesi göre (Purchasing Power Parity-PPP) hesaplama bizim gibi kendi yoksul, parası zayıf ülkelerin halklarının kendilerini zengin, paralarını kıymetli gösterdiğinden, politikacılar başta olmak üzere, çok sevilecek ve gündemde olacaktır.

Son söz: Güneş balçıkla sıvanmaz.